Ο 21ος αιώνας είναι σίγουρα ο αιώνας του πολίτη-δημοσιογράφου. Πάντα με το κινητό τηλέφωνο και δεκάδες άλλες μικροσυσκευές στο χέρι, δεν επικοινώνησε με τους γύρω μόνο με μηνύματα ή με τηλεφωνικές κλήσεις, αλλά φωτογράφισε, κατέγραψε, έστειλε, μοιράστηκε κι έκανε γνωστά όλα όσα συνέβησαν ανά τον κόσμο. O νέος ρόλος του καταναλωτή ξεκίνησε πριν από ακριβώς ένα χρόνο, όταν απέκτησε πλέον συσκευές που του έδιναν τη δυνατότητα να μαγνητοσκοπεί, να φωτογραφίζει, να αποθηκεύει και να μοιράζεται όλο αυτό το υλικό.
Eξ αρχής φάνηκε ότι ο 21ος αιώνας θα ήταν ο αιώνας όπου ο άνθρωπος της μάζας θα αμφισβητούσε αυτούς που παραδοσιακά ευθύνονται για την πληροφόρησή μας αλλά και όσους μας παρέχουν τη μουσική που ακούμε και τις ταινίες που βλέπουμε. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι το γεγονός ότι η χρονιά που έφυγε έδειξε ότι όλα αυτά τα τεχνολογικά εργαλεία δεν είναι ανοησίες, τρόποι για να γεμίσουν τα ταμεία των μεγάλων ομίλων MME, απαιτώντας οικονομικό αντάλλαγμα για κάθε υπηρεσία. Αντίθετα, αυτά τα «γκάτζετ» μπορούν να γίνουν πανίσχυρα όργανα πολιτικής έκφρασης και ρεπορτάζ. O καταναλωτής, λοιπόν, μεταβλήθηκε σιγά σιγά σε συνειδητοποιημένο πολίτη που μπορούσε να διαδραματίσει ενεργό ρόλο.
Το τσουνάμι που προκάλεσε περισσότερους από 220 χιλιάδες θανάτους στον Ινδικό Ωκεανό απέδειξε, πέρα από κάθε αμφιβολία, πόσο σημαντικό ρόλο θα μπορούσαν να διαδραματίσουν οι απλοί πολίτες. Οι εικόνες από εκείνη τη θεομηνία αναμεταδόθηκαν ξανά και ξανά κάνοντας το παλιρροϊκό κύμα οικείο και την καταστροφή προσωπικό γεγονός. Αργότερα, στην τρομοκρατική επίθεση κατά του Λονδίνου, αλλά και την περίοδο που οι τυφώνες στις HΠA εξανάγκαζαν χιλιάδες κατοίκους των πληγεισών περιοχών να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ο απλός πολίτης μεταβλήθηκε σε ενεργό δημοσιογράφο στην παραγωγή των ειδήσεων. Tο σύνολο όλων των προσωπικών μαρτυριών έδειξε ακριβώς τι συνέβαινε στον τόπο του συμβάντος πολύ πριν τον προσεγγίσουν τα MME με τις ακριβές βιντεοκάμερες και φωτογραφικές μηχανές. Πρόσφατα το BBC έλαβε περίπου 6.500 εικόνες και βίντεο από κινητά τηλέφωνα από την τρομακτική πυρκαγιά στις δεξαμενές καυσίμων Mπανσφίλντ, λίγο έξω από το Λονδίνο, πολύ περισσότερες από όσες είχαν σταλεί από τις εκρήξεις στο μετρό της πόλης.
Όπως ήταν φυσικό, αυτή η γέννηση του πολίτη-δημοσιογράφου μετέβαλε τη σχέση μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή. Ήδη, κάποιες εταιρείες όπως η Scoopt και η Spy Media δρουν ως «πρακτορεία» ανάμεσα στους πολίτες-δημοσιογράφους και διαπραγματεύονται τα δικαιώματα πνευματικής τους ιδιοκτησίας.
H απόκτηση μεγαλύτερης επιλογής όσον αφορά ποιες ειδήσεις θα παρακολουθήσουμε, ποιο είναι το νόημά τους και τελικά ποιος τις παράγει, αλλά και η μεταβολή από τη γενικευμένη μετάδοση σε ειδικευμένες υπηρεσίες πληροφόρησης ίσως να αυξήσουν τον αριθμό των πολιτών που επιθυμούν να μη μετέχουν στις δημόσιες αντιπαραθέσεις. Από την άλλη, η μεταβαλλόμενη φύση των ειδήσεων προσφέρει μια ποικιλία φωνών, πηγών και επιλογών που μπορούν να ενισχύσουν το δυναμικό της δημοκρατίας έτσι ώστε να μπορεί όποιος επιθυμεί και σε όποιο σημείο του πλανήτη βρίσκεται να συμμετέχει σε παγκόσμιες συζητήσεις.
Προφανώς υπάρχει μεγάλη όρεξη για συμμετοχή στην παραγωγή ειδήσεων, τη σύλληψη, την καταγραφή στιγμών και γεγονότων που άφησαν τα χνάρια τους στην ανθρώπινη ιστορία. Είναι μια τάση που αξίζει να καλλιεργηθεί με προσοχή και φροντίδα. [496]
BBC, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 3/1/2006 (Διασκευασμένο κείμενο).