Όλοι οι γονείς το γνωρίζουν καλά ‒και όσοι γνωρίζουν παιδιά σχολικής ηλικίας είναι μάρτυρες: το σχολείο στη χώρα μας είναι μία κοινή εμπειρία μαθητών και… γονέων. Oι τελευταίοι κάθονται ξανά στα θρανία μαζί με τα παιδιά τους, προσπαθώντας να «τα διαβάσουν».
H επίμονη αυτή… συν-εκπαίδευση, λέει μια έμπειρη παιδοψυχίατρος, εξοντώνει την παιδική δημιουργικότητα και αντανακλά τόσο την αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος, όσο και μια μορφή «κρυφής επιθετικότητας» των ενηλίκων απέναντι στα παιδιά τους. O μέσος γονέας δεν αποκλείεται να οργισθεί με αυτήν την ψυχιατρική εκλογίκευση. Oι περισσότεροι γονείς θα ήθελαν πολύ να μην ασχολούνται με τις σχολικές υποχρεώσεις των παιδιών τους. Πώς, όμως, μπορούν να μείνουν αμέτοχοι, όταν το ίδιο το σχολείο ζητεί από τις οικογένειες να «στήσουν» ένα δεύτερο σχολείο στο σπίτι;
Αυτήν, ωστόσο, την πτυχή εγείρουν τελικώς και οι παιδοψυχίατροι. Oι «επικρίσεις» τους για τη γονεϊκή συμπεριφορά δεν έχουν χροιά μομφής. Απλώς επισημαίνουν ότι οι γονείς θα έκαναν μεγαλύτερο καλό στα παιδιά τους αν αντέτειναν στους δασκάλους ότι το σπίτι δεν είναι δεύτερο σχολείο, αλλά πυρήνας διαφορετικής στοργής, φροντίδας και κοινωνικοποίησης.
Πριν από έξι χρόνια, όταν η «εξεταστέα ύλη» στα λύκεια είχε μειωθεί κατά 50%, είχαμε επισημάνει πόσον ανορθολογισμό μαρτυρούσε το μέτρο αυτό: πρώτα υποχρεώναμε τα παιδιά να μελετούν από τα 13 τους χρόνια μέχρι τις έντεκα το βράδυ και μετά τους ανακοινώναμε ότι το μισό της ύλης, που είχαν ξενυχτήσει να μάθουν, δεν κρίθηκε αρκετά σημαντικό ώστε να εξετάζεται. Πώς, άλλωστε, θα συνέβαινε το αντίθετο; Oι μαθητές πρέπει να αποστηθίσουν πλήθος άχρηστων λεπτομερειών. Αντιθέτως, δεν μαθαίνουν να σκέφτονται, δεν διδάσκονται πώς να ερευνούν, δεν πληροφορούνται πώς συντάσσεται μια επιστημονική εργασία.
Πίσω από τον κόπο των παιδιών, πίσω από την αγωνία των γονέων, πίσω από τις επισημάνσεις των ψυχιάτρων, κρύβεται ένα και το αυτό πρόβλημα: ότι στη χώρα μας δεν έχουμε διαμορφώσει άποψη για το τι είναι το σχολείο, τι διδάσκει και τι εξαιρεί, πόσο «φορτώνει» τα παιδιά και πόσο τους αφήνει ελεύθερο χρόνο να αναπτυχθούν ως κοινωνικά όντα. Οι εκλογικεύσεις των ψυχιάτρων είναι συχνά απόλυτες και υπερβολικές. Δεν χωρεί, όμως, αμφιβολία ότι είναι εύστοχες σε ένα πράγμα: στο ότι, όσο πιέζουμε τα παιδιά, όπως γίνεται σήμερα, σε ένα σχολείο χωρίς στόχους πνευματικής καλλιέργειας των μαθητών, τα προετοιμάζουμε όχι για μια παραγωγική, ομαλή κοινωνική ζωή, αλλά μάλλον για το «ντιβάνι» της ψυχανάλυσης…
[374]
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (κύριο άρθρο), 16/10/2005