Είναι φανερό ότι η ύπαρξη της τηλεόρασης ελαττώνει σημαντικά την αναγνωστική ικανότητα των παιδιών. Με την έλλειψη της τηλεόρασης, προσωρινή η πιο μόνιμη, παρατηρείται αύξηση του διαβάσματος τόσο στα παιδιά, όσο και στους γονείς. Όταν δεν είναι διαθέσιμη η ευκολότερη διανοητική δραστηριότητα, ή τηλεόραση, τα παιδιά στρέφονται στην ανάγνωση για να ψυχαγωγηθούν, έστω και αν απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια.
Πέρα από το γεγονός ότι η τηλεόραση περιορίζει την ανάγκη του παιδιού για ανάγνωση και λιγοστεύει τις σχετικές ευκαιρίες, επηρεάζει επίσης και τον τρόπο της ανάγνωσης. Γιατί, όσο και αν διαβάζουν τα παιδιά της «γενιάς της τηλεόρασης», και το κάνουν με ευχαρίστηση, κάτι στην ανάγνωσή τους έχει αλλάξει. Σε ένα πρόσφατο συνέδριο εκπαιδευτικών, μίλησαν για ένα καινούργιο φαινόμενο, του «νωθρού αναγνώστη». Πρόκειται για παιδί έξυπνο, από οικογένεια καλλιεργημένη, που όμως δεν κατάφερε ποτέ να ξεπεράσει την κατάκτηση του μηχανισμού της ανάγνωσης και να φτάσει στην κατανόηση αυτού που διαβάζει. Ο κριτικός G. Lteiner αυτόν τον αναγνώστη έχει στο νου του όταν γράφει: «Μεγάλος αριθμός αποφοίτων της βασικής και της μέσης εκπαίδευσης μπορούν να «διαβάσουν» χωρίς να διαβάζουν. Αλλά και οι δάσκαλοι φαίνεται να συναντούν όλο και περισσότερους «νωθρούς αναγνώστες».
Ο «νωθρός αναγνώστης» διαβάζει σωστά αλλά όχι προσεκτικά· δεν διαθέτει, δηλαδή, την απαιτούμενη προσοχή για μια πλήρη κατανόηση. Στο κάτω κάτω, η ικανότητα για συγκέντρωση και κατανόηση είναι τέχνη που αναπτύσσεται με άσκηση. Το παιδί της τηλεόρασης δεν έχει τόσες ευκαιρίες όσες χρειάζεται η άσκηση αυτή. Τα παιδιά που περνούν εκατοντάδες ώρες μπροστά στην τηλεόραση μαθαίνουν να διαβάζουν επιφανειακά, ανυπόμονα και κάπως αόριστα.
Ο Donald Barr, εκπαιδευτικός, αναφέρεται σ’ αυτό το είδος αναγνώστη όταν γράφει: «Μπορεί τα παιδιά να διαλέγουν και να φυλλομετρούν βιβλία, αλλά αυτό που τελικά κάνουν μοιάζει όλο και λιγότερο με ανάγνωση». Βλέπει, δηλαδή, ότι υπάρχει μια πολύ σαφής σχέση ανάμεσα στην υποβάθμιση της αναγνωστικής ικανότητας και στην παρακολούθηση της τηλεόρασης. «Η τηλεόραση μάς προκαλεί να ρίχνουμε ματιές στις σελίδες των βιβλίων, αλλά αυτό πολύ απέχει από την πραγματική ανάγνωση». [320]
Μαρί Γουίν, Τηλεόραση: Ένας ξένος στο σπίτι, εκδόσεις ΑΚΡΙΤΑΣ, δεύτερη έκδοση, 1991 (Διασκευασμένο κείμενο).