Περπατώντας στο βουνό στις διακοπές μου, βρέθηκα μπροστά σε έναν άνθρωπο που παραλίγο να αφήσει την τελευταία του πνοή στο μονοπάτι του Βίκου. Δεν ήταν μεγάλος σε ηλικία ‒καμιά εβδομηνταριά‒, αλλά ζεστάθηκε υπερβολικά από την απότομη ανάβαση καλοκαιριάτικα, σταμάτησε ξέπνοος και έχασε τις αισθήσεις του. Κανείς από τους συνοδοιπόρους του δεν ήξερε πώς να αντιδράσει ‒ευτυχώς από το σημείο περνούσε ένας αθλητής που ήξερε από πρώτες βοήθειες και τον συνέφερε…
Το περιστατικό είναι ενδεικτικό της άγνοιάς μας για βασικά θέματα. Κάθε Έλληνας πάει 12 χρόνια ενώ κάποιοι φτάνουν τα 20 χρόνια στα θρανία! Κι όμως, ύστερα από μια τόσο μακρά και σκληρή εκπαίδευση, ύστερα από χιλιάδες σελίδες ανάγνωσης, εργασίες ή πειράματα σε εργαστήρια, είναι ζήτημα αν ο μέσος πολίτης μπορεί να σώσει τον συνάνθρωπό του ή τον εαυτό του από πνιγμό ‒62 πνιγμούς θρηνούμε στην Ελλάδα από την 1η Ιουλίου!
Και βέβαια ο μέσος πολίτης αγνοεί πώς να αντιμετωπίσει βασικά ζητήματα που μπορεί να του στοιχίσουν ακόμη και τη ζωή του. Και δεν μιλάμε για την προφύλαξη από διαρροή… ραδιενέργειας. Μιλάμε για πρώτες βοήθειες για τον εαυτό του ή έναν συνάνθρωπό του, για το πώς να σβήσει μια φωτιά στο σπίτι του ή στην ύπαιθρο, πώς να φροντίσει ένα έγκαυμα, πώς να αντιδράσει εάν τον τσιμπήσει μία σφήκα ή ένα φίδι, πώς να προφυλαχτεί από έναν σεισμό ή μια έντονη καταιγίδα, αλλά ακόμη και το πιο συνηθισμένο ‒πώς να αλλάξει το λάστιχο του αυτοκινήτου του.
Στο σχολείο διδάσκουμε τα παιδιά μας μαθηματικά πανεπιστημιακού επιπέδου, που κανείς δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσει στη ζωή του, εκτός κι αν γίνει αστρονόμος· τους πιέζουμε να μάθουν κάποιες απίστευτες ανθυπολεπτομέρειες από την ιστορία του Βυζαντίου ή την θρησκευτική αρετή των αγίων, το μήκος των ποταμών και το ύψος των ορέων. Αλλά αρνούμαστε να τους μαθαίνουμε τα βασικά: να μπορούν να γράψουν μία επιστολή, να μπορούν να μιλήσουν μπροστά σε ένα πολυμελές ακροατήριο, να μπορούν να αντεπεξέλθουν σε ατύχημα, να μάθουν να ακούν τους συνεργάτες τους και αύριο τους συντρόφους τους.
Οι περισσότεροι μαθητές γνωρίζουν π.χ. τα μοντέλα και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των κινητών τηλεφώνων, των αυτοκινήτων, των ακουστικών μουσικής και των MP3, αλλά δεν γνωρίζουν το κυκλάμινο, τον σπίνο, τον σαργό, το μουλάρι, το μελτέμι. Ξέρουν να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά όλα τα πυροβόλα όπλα ή να προσπερνούν με 300 χιλιόμετρα στη στροφή. Δεν ξέρουν όμως τίποτα από τον φυσικό κόσμο. Δεν ξέρουν να μαζέψουν χόρτα, να γουλιάσουν ένα χταπόδι ‒πόσο μάλλον να το πιάσουν, να καθαρίσουν ένα ψάρι ή να ανοίξουν έναν αχινό, να φυτέψουν ένα λουλούδι, να ανακουφιστούν από το τσίμπημα μιας μέδουσας, να διασχίσουν ένα ποτάμι…
Δυστυχώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα ‒σε όλες τις βαθμίδες‒ δίνει κάθε μέρα εξετάσεις και μένει μετεξεταστέο. Γιατί η ζωή, πέρα από διαφορικές εξισώσεις και κβαντική μηχανική, είναι ‒κυρίως‒ όλα τα άλλα για τα οποία αρνούμαστε να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας. [462]
Νότης Παπαδόπουλος, ΤΟ ΒΗΜΑ, 29/7/2014, (Διασκευασμένο κείμενο)