Αν δεν έχεις κάτι καλό να πεις, μην μιλήσεις καθόλου» θα σύστηνε το savoir vivre, σε αντίθεση με την Ολυμπία Δουκάκη που στις «Ανθισμένες Μανόλιες» πρότεινε: «Αν δεν έχεις κάτι καλό να πεις για κανέναν, έλα να κάτσεις δίπλα μου». Αν ακολουθήσεις την κοινωνικά αποδεκτή συμβουλή, θα είσαι ένα καλό κι ευγενικό αλλά βαρετό κορίτσι. Αν ακολουθήσεις την προτροπή της Ολυμπίας, σίγουρα θα είσαι πιο ενδιαφέρων άνθρωπος. Το κουτσομπολιό είναι ελκυστικό, γιατί ξαφνικά φωτίζει τις απόκρυφες στιγμές της προσωπικής ζωής.
Εδώ, θα πρέπει να πούμε ότι το καλό κουτσομπολιό σπάνια αφορά κάτι καλό. Γι’ αυτό και οι καταστροφές, οι χωρισμοί, η κακή διαχείριση περιουσιών, τα διαζύγιο, κατέχουν περίοπτη θέση στην κλίμακα των αγαπημένων σχολίων, και σπάνιο μπορεί να τα ανταγωνιστεί μια φιλανθρωπική πράξη ή η περιγραφή ενός ευτυχισμένου έγγαμου βίου. Γιατί αν το δούμε και από την πρακτική πλευρά, ποιος θα πέθαινε από περιέργεια για το πόσο ωραία περνάνε τα Σαββατοκύριακα ο Μπραντ Πιτ με την Τζένιφερ Άνιστον σε σχέση με το πόσο θα ενδιέφερε αναλόγως ένας αιματοβαμμένος καβγάς τους, ή ακόμη καλύτερα ένα διαζύγιο, έστω και συναινετικό;
Το κουτσομπολιό απευθύνεται κυρίως στις σκοτεινές πλευρές της ψυχής, φέρνει στην επιφάνεια τα ταπεινά ένστικτα της χαιρεκακίας, σαν να έχεις κάτι να χωρίσεις με τα αντικείμενα της ψύχωσης σου. Άλλο ένα χαρακτηριστικό τους είναι ότι ενεργοποιούν μια περίεργη μορφή ξιπασιάς, που ενώ η πληροφορία που μοιράζεσαι καθόλου δεν έχει να κάνει με σένα, σε ερεθίζει η ιδέα της συμμετοχής σ’ αυτά. Πώς αλλιώς θα εξηγούσε κανείς τη σπουδαιότητα της γνώσης ότι η Σελίν Ντιόν έχει χίλια ζευγάρια παπούτσια και η Γκουίνεθ Πάλτροου αγόρασε μια τσάντα για 18.000 ευρώ; Είναι σαφές πως ένα κουτσομπολιό δεν αλλάζει τη ζωή σου, πέρα από τη στιγμιαία χαρά που θα σου δώσει η αναπαραγωγή μιας αποκλειστικότητας.
Άλλο χαρακτηριστικό του είναι πως η ανάγκη σου να πιστέψεις αυτό που ακούς είναι μεγαλύτερη από το να ανακαλύψεις αν είναι αλήθεια. Γι’ αυτό και τα νέα διαδίδονται με φοβερή ταχύτητα. Κανείς δεν σκοτίζεται να διασταυρώσει, αλλά αρκείται στο να παπαγαλίζει, Όπως είχε πει κάποτε η Κάθριν Χέπμπορν «Δεν με νοιάζει τι γράφεται για μένα, αρκεί να μην είναι αληθινό». Αντίστοιχα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι «Δεν με νοιάζει αν είναι αληθινό, αρκεί να φτάσει στα αφτιά μου». Έτσι, η μύηση σε ένα σκάνδαλο είναι η ματιά μέσα από την κλειδαρότρυπα, η ανάγκη του reality στη ζωή μας, που εξαντλείται απλώς στην αναπαραγωγή των δρώμενων, ανεξάρτητα αν το θέμα προς κατανάλωση είναι αληθινό ή φανταστικό, Εδώ, φαίνεται να υπερισχύει η ψευδαίσθηση της αληθοφάνειας του σκανδάλου παρά η αυθεντικότητα του.
Έχει το κουτσομπολιό ηθική; Υπάρχουν πράγματα που απαγορεύονται; Προσπαθήσαμε να συντάξουμε έναν κατάλογο:
- Μην κουτσομπολεύεις τους καλούς σου φίλους.
- Μην κουτσομπολεύεις τις αποτυχίες, προσωπικές ή επαγγελματικές, των άλλων. Εκτός κι αν το αξίζουν.
- Μην κουτσομπολεύεις τις σεξουαλικές προτιμήσεις αγνώστων. Εξαιρούνται οι πολιτικοί.
- Μην κουτσομπολεύεις ανθρώπους του στενού οικογενειακού σου περιβάλλοντος, παρά μόνον στον ψυχαναλυτή σου.
- Μην κουτσομπολεύεις φυσικά ελαττώματα, εκτός αν ευθύνεται κάποιος πλαστικός χειρουργός γι’ αυτά. Αλλά για καλό και για κακό μην σχολιάζεις διαρκώς τις πλαστικές, Δεν ξέρεις πώς θα σου φερθεί κι εσένα ο χρόνος. [506]
Κατερίνα Μπέη, BAZAAR, τεύχος 73, Απρίλιος 2003 (Διασκευασμένο κείμενο).